Eucharystia

EUCHARYSTIA

Kościół żyje dzięki Eucharystii. Na różne sposoby Kościół doświadcza z radością, że nieustannie urzeczywistnia się obietnica: «A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata» (Mt 28, 20).

   Słusznie Sobór Watykański II określił, że Ofiara eucharystyczna jest «źródłem i zarazem szczytem całego życia chrześcijańskiego». «W Najświętszej Eucharystii zawiera się bowiem całe dobro duchowe Kościoła, to znaczy sam Chrystus, nasza Pascha i Chleb żywy, który przez swoje ożywione przez Ducha Świętego i ożywiające Ciało daje życie ludziom».   (Jan Paweł II, encyklika Ecclesia de eucharystia)

Msze święte w kościele pw. Matki Bożej Częstochowskiej (przy ul. Mickiewicza):

w niedzielę
o godz.: 7.30, 9.30, 11.00, 12.30, 17.00

w dni powszednie
o godz.:  10.00, 17.00

w święta nakazane
według ogłoszeń parafialnych.

Obowiązek uczestniczenia w Eucharystii.

Każdy wierny Kościoła Katolickiego jest zobowiązany, w niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane, uczestniczyć we Mszy świętej oraz powstrzymać się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego. Nakazowi uczestniczenia we Mszy świętej czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest odprawiana w obrządku katolickim, bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego (KPK, 1247 i 1248).

Świętami nakazanymi w Polsce poza niedzielami są:

Uroczystość Narodzenia Pańskiego (25 grudnia),

Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki (1 stycznia),

Uroczystość Objawienia Pańskiego (6 stycznia),

Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (Boże Ciało),

Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia),

Uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada).

Usprawiedliwieni z nieobecności na Mszy świętej niedzielnej i w święta nakazane są osoby, powaznie przeszkodzone, np.: chorobą uniemożliwiającą udział w Eucharystii, pracą dla utrzymania przy życiu siebie i innych, pracą służebną dla ratowania życia i mienia innych (służby państwowe, służba zdrowia), wiekiem powodującym poważne osłabienie.

Komunia święta – post eucharystyczny; Komunia św. drugi raz w ciągu dnia

Przyjmujący Komunię Świętą jest zobowiązany do zachowania tzw. postu Eucharystycznego, czyli powstrzymania się, na godzinę przed przyjęciem Komunii świętej od jakiegokolwiek pokarmu i napoju, z wyjątkiem tylko wody i lekarstwa. Natomiast „osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą, jak również ci, którzy się nimi opiekują, mogą przyjąć Najświętszą Eucharystię, chociażby coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej“ (KPK, 919).

Komunię świętą z ważnych przyczyn i ze względów pobożności osobistej można przyjąć dwa razy dziennie pod warunkiem, że drugi raz przyjmuje się podczas Mszy, w której od początku do końca w pełni się uczestniczy.

Komunia święta chorych

Chorzy, którzy z uzasadnionych racji nie mogą uczestniczyć we Mszy świętej, bądź umierający (świadomi), mogą przyjąć sakramenty w domu (spowiedź, Komunia Święta, namaszczenie chorych). Nie należy odkładać tego na ostatni moment.

Księża odwiedzają chorych z posługą sakramentalną każdego miesiąca po uprzednim ustaleniu.

Kontakt w celu posługi sakramentalnej dla osób w niebezpieczeństwie śmierci o każdej porze.

Prośbę o wizytę można zgłosić księdzu osobiście w kancelarii (ul. Kasprowicza 1), zakrystii lub telefonicznie. Do wizyty sakramentalnej księdza należy przygotować stół w pobliżu łóżka chorego nakryty białym obrusem, a na nim krzyż i świece.

PRZYGOTOWANIE DO PIERWSZEJ KOMUNII ŚWIĘTEJ.

DZIECI przyjmują Pierwszą Komunię Świętą zazwyczaj w wieku 9 lat (III klasa Szkoły podstawowej). Bliższe informacje o sposobie przygotowania podaje Ks. Proboszcz i katecheta szkolny.

Celebracja Pierwszej Komunii Świętej przewidziana jest na II niedzielę maja.

OSOBY DOROSŁE, które pragną przygotować się do przyjęcia Pierwszej Komunii Świętej powinny zgłosić się do Proboszcza.

Treści służące pogłębieniu wiary

Nauczanie Kościoła o Eucharystii

Sprawowanie Eucharystii jest czynnością samego Chrystusa i Kościoła, w której Chrystus Pan, przez posługę kapłana, siebie samego, obecnego substancjalnie pod postaciami chleba i wina, składa w ofierze Bogu Ojcu, a wiernym – złączonym z Nim w Jego ofierze – daje się jako duchowy pokarm. W zgromadzeniu eucharystycznym Lud Boży gromadzi się w jedno, pod przewodnictwem biskupa lub pozostającego pod jego władzą prezbitera, działających w osobie Chrystusa, oraz wszyscy obecni wierni, czy to duchowni, czy świeccy łączą się w uczestnictwie, każdy we własny sposób, odpowiednio do święceń i zadań liturgicznych (Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 899 – § 1. 2).

Chociaż takie uroczystości i święta, jak: Niepokalane Poczęcie, świętego Józefa, świętych Apostołów Piotra i Pawła, Matki Bożej Gromnicznej, Poniedziałek Wielkanocny, święto Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła (poniedziałek do Zesłaniu Ducha Świętego), świętego Szczepana, nie są świętami nakazanymi, to jednak zachęcamy wiernych, by zgodnie z wieloletnią tradycją brali wtedy udział w liturgii (List Episkopatu Polski na temat przykazań kościelnych, 2003).

Zasady dotyczące sprawowania i uczestniczenia we Mszy świętej.

Kan. 912 – Każdy ochrzczony, jeśli tylko prawo tego nie zabrania, może i powinien być dopuszczony do Komunii świętej.

Kan. 913 – § 1. Dzieci wtedy można dopuścić do Komunii świętej, gdy posiadają wystarczające rozeznanie i są dokładnie przygotowane, tak by stosownie do swojej możliwości rozumiały tajemnicę Chrystusa oraz mogły z wiarą i pobożnością przyjąć Ciało Chrystusa.

• 2. Jednakże dzieciom znajdującym się w niebezpieczeństwie śmierci wolno udzielić Najświętszej Eucharystii, gdy potrafią odróżnić Ciało Chrystusa od zwykłego chleba i mogą z szacunkiem przyjąć Komunię świętą.

Kan. 914 – Jest przede wszystkim obowiązkiem rodziców oraz tych, którzy ich zastępują, jak również proboszcza troszczyć się, ażeby dzieci, po dojściu do używania rozumu, zostały odpowiednio przygotowane i jak najszybciej posiliły się tym Bożym pokarmem, po uprzedniej sakramentalnej spowiedzi. Do proboszcza należy również czuwać nad tym, by do Stołu Pańskiego nie dopuszczać dzieci, które nie osiągnęły używania rozumu albo jego zdaniem nie są wystarczająco przygotowane.

Kan. 915 – Do Komunii świętej nie należy dopuszczać ekskomunikowanych lub podlegających interdyktowi, po wymierzeniu lub deklaracji kary, jak również innych osób trwających z uporem w jawnym grzechu ciężkim.

Kan. 916 – Kto ma świadomość grzechu ciężkiego, nie powinien bez sakramentalnej spowiedzi odprawiać Mszy świętej ani przyjmować Komunii świętej, chyba że istnieje poważna racja i nie ma sposobności wyspowiadania się. W takim jednak wypadku ma pamiętać o tym, że jest obowiązany wzbudzić akt żalu doskonałego, który zawiera w sobie zamiar wyspowiadania się jak najszybciej.

Kan. 945 – § 1. Zgodnie z uznanym zwyczajem Kościoła, każdy kapłan celebrujący lub koncelebrujący Mszę św. może przyjąć ofiarę złożoną, aby odprawił Mszę św. w określonej intencji.

Kan. 946 – Wierni składający ofiarę, aby w ich intencji była odprawiona Msza św., przyczyniają się do dobra Kościoła oraz uczestniczą przez tę ofiarę w jego trosce o utrzymanie szafarzy i dzieł.

Kan. 947 – Od ofiar mszalnych należy bezwzględnie usuwać wszelkie pozory transakcji lub handlu.

Uczestnictwo w liturgii

Sobór Watykański II przypomniał, że liturgia to działanie Chrystusa i Kościoła (por. KL 7; KKK 1070), w którym uczestniczą ochrzczeni wierni. Dążąc zaś do odnowy liturgii, w celu rozwoju życia chrześcijańskiego wśród wiernych, Sobór zalecił duszpasterzom troskę o to, aby wierni uczestniczyli w liturgii świadomie, czynnie i owocnie (KL 1, 11). Konstytucja soborowa nakazuje, „aby chrześcijanie podczas tego misterium wiary nie byli obecni jak obcy i milczący widzowie, lecz aby przez obrzędy i modlitwy tę tajemnicę dobrze zrozumieli, w świętej czynności uczestniczyli świadomie, pobożnie i czynnie, byli kształtowani przez słowo Boże, posilali się przy stole Ciała Pańskiego i składali Bogu dzięki, a ofiarując niepokalaną hostię nie tylko przez ręce kapłana, lecz także razem z nim, uczyli się samych siebie składać w ofierze” (KL 48).

Uczestnictwo w liturgii wiąże się z obecnością i pośrednictwem zbawczym Chrystusa. Jest On obecny w Eucharystii pod postaciami chleba i wina, w osobie odprawiającego, w słowie  Bożym, w zgromadzeniu liturgicznym (KL 7). Uczestniczyć w liturgii to brać udział w postawie Jezusa wobec Ojca, a tym samym w dialogu jaki On z Nim prowadzi i urzeczywistniać dialog między wiernymi.

Dokument soborowy określa uczestnictwo w liturgii następującymi przymiotnikami: wspólnotowe (KL 21, 27), pobożne (KL 48, 50), owocne (KL 11), łatwe (KL 79), doskonalsze (KL 55), wewnętrzne i zewnętrzne (KL 14, 19) oraz pełne zaangażowania (KL 17). Chodzi zatem o „uczestnictwo pełne” (KL 14, 21, 41). Takie uczestnictwo jest najpierw świadome (KL 11, 48, 79), gdy wierni znają treść sprawo­wanych tajemnic wiary, rozumieją symbole i formuły słowne używane w liturgii. Po wtóre jest czynne (KL 11, 14, 19, 21, 26, 41, 50, 79, 121, 124), gdy wierni współdziałają w czasie celebracji. Następnie jest ono wewnętrzne i zewnętrzne (KL 19). Uczestnictwo w liturgii zgodnie z personalistycznym wymiarem teologii soborowej i posoborowej uwzględnia duchowo-cielesną jedność człowieka, aby uniknąć dwóch skrajności: angelizmu lub spirytualizmu (akcentowanie wyłącznie duchowych form kultu) oraz rytualizmu (praktykowanie tylko zewnętrznych form kultu). Uczestnictwo jest także wspólnotowe (KL 21, 27; KPK, kan 837 §2; KL 19). Nowe ogólne wprowadzenie do mszału rzymskiego wymienia następujące formy czynnego uczestnictwa wiernych w liturgii: słuchanie słowa Bożego, udział w modlitwach i śpiewach, wspólne składanie dziękczynienia i ofiary, wspólne przystępowanie do stołu Pańskiego, wspólne zachowywanie tych samych gestów i postaw ciała (NOWMR 96).

Sobór Watykański II wskazał na pierwszeństwo uczestnictwa wewnętrznego przed zewnętrznym, jednakże traktując je komplementarnie. Uczestnictwo w liturgii to przede wszystkim uwewnętrznienie akcji liturgicznej w uczestnikach celebracji (KL 30).

Za postawy wewnętrzne można uznać dziękczynienie i ofiarowanie (EM 12; KL 48). Dla całej liturgii najpełniejszym przykładem postawy dziękczynienia jest Eucharystia. Najwyraźniej wybrzmiewa ono w modlitwie euchary­stycznej. Wzywają do niego słowa prefacji: „dzięki składajmy Panu Bogu naszemu”. Dziękczynienie jest formą odpowiedzi Bogu na Jego działanie w liturgii. Realizuje się ono jako wewnętrzne nastawienie człowieka do Boga. Dzięki temu człowiek jednoczy się z Chrystusem w postawie ofiarowania siebie Bogu Ojcu. Już papież Pius XII w encyklice Mediator Dei stwierdził, iż uczestnictwo w liturgii polega na wejściu w postawę Najwyższego Kapłana Jezusa Chrystu­sa, by przez Niego składać dziękczynną ofiarę, a także z Nim się współofiarować (MD 28). Postawa współofiarowania z Chrystusem wynika z powszechnego kapłaństwa wiernych. Świeccy uczestnicy liturgii mszy św. współofiarowują się osobowo wraz z darami, jakie składa Bogu wyświecony szafarz sakramentu. Dlatego kapłan prosi Boga, aby przyjął duchową ofiarę zgromadzonej wspólnoty i uczynił jej uczestników wieczystym darem dla siebie (KL 12).

Przez wewnętrzną postawę dziękczynienia i ofiarowania człowiek uczestniczy czynnie w liturgicznym działaniu Bożym (łac. Opus Dei), którego centralną akcją jest modlitwa, szczególnie widoczna w modlitwie eucharystycznej. W niej ludzka działalność ustępuje Bożej actio, a gromadzenie liturgiczne przez postawę dziękczynienia i ofiarowania włącza się w arcykapłańską modlitwę Jezusa. Staje się ona wówczas, także udziałem Kościoła. Participatio actuosa zmierza w ten sposób do tego, aby zaistniała jedna actio w liturgii, która będzie wpółdziałaniem Chrystusa i  Kościoła.

Wewnętrzne postawy i akty uczestnictwa wyrażają się przez zewnętrzne obrzędy, postawy i gesty ciała oraz słyszalne słowa i momenty milczenia. Stanowią one swoistą cielesność liturgii. Bóg objawił się najpełniej w cielesnym człowieczeństwie Chrystusa. Słowo Przedwieczne przyjmując ciało (por. J 1, 14) stało się narzędziem naszego zbawienia (KL 5). Liturgia ma swoją cielesność, gdyż Jezus oddaje się nam i pośredniczy w dialogu z Ojcem w „nowej cielesności Zmartwychwstałego”. Chrystus w liturgii zespala ze swoim uwielbionym po zmartwychwstaniu człowieczeństwem ludzką rzeczywistość cielesną w sakramentalne znaki: wodę, chleb, wino, olej, a także człowieczeństwo osób ludzkich. W ten sposób jako prawdziwy Liturg włącza zgromadzenie liturgiczne we współdziałanie z Bogiem. Z drugiej strony ciało ludzkie w czynności liturgicznej zaangażowane jest w odpowiedź udzielaną Bogu (KL 30). Paul Evdokimov przypomina, że człowiek jest duszą ożywiającą ciało przez które wchodzi w relacje z innymi. Ekspresja ciała wyraża ekspresję wiary osoby ludzkiej. W liturgii duchowa rzeczywistość wciela się w ruch ciała, aby wyrażało dialog zbawczy z Bogiem, by wraz z całą osobą zostało przemieniane (por. 2 Kor 4, 10-11) i stało się „zdolne do zmartwychwstania” i liturgii niebiańskiej.

Szczególną rolę komunikacyjną w liturgii jako dialogu pełnią postawy, gesty, symbole liturgiczne, a także słowa i milczenie. Wyróżniamy trzy oficjalne postawy ciała w liturgii: klęczącą, stojącą i siedzącą (NOWMR 43). Przez te postawy człowiek staje wobec Chrystusa, spotyka Go niejako twarzą w twarz i wyraża siebie (por. J 14, 9).

Ważnym elementem odnowionej liturgii jest również milczenie, które należy zachować w odpowiednim czasie liturgii (KL 30; MS 17). We Mszy św. chwila milczenia nakazana jest dwukrotnie a dwa razy zaleca­na. Zwięźle oddaje to Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11.03.1987, p. 30): „Po wezwaniu do aktu pokuty i po wezwaniu „Módlmy się” należy zachować chwilę milczenia tak, długą, aby wierni mogli obudzić akt skruchy lub skupić się na modlitwie. Ponadto należy dążyć do zachowania milczenia po czytaniach lub homilii, a zwłaszcza po Ko­munii świętej”. Sakralne milczenie jest częścią akcji liturgicznej, a jego charakter związany jest z momentem liturgii mszy, w którym ono występuje. „W akcie pokuty i po wezwaniu do modlitwy wierni skupiają się w sobie; po czytaniu lub homilii krótko rozważają to, co usłyszeli; po Komunii świętej zaś wychwalają Boga w sercu i modlą się do Niego” (NOWMR 45). Milczenie jest niezbędnym warunkiem uczestnictwa w liturgii. Jest kulminacją wewnętrznej komunikacji interpersonalnej i sprzyja pełniejszemu uczestnictwu w celebracji Misterium Chrystusa.

Inspiracje źródłowe tekstu: EM – Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja „Eucharisticum Mysterium”, 1967 / KKK – Katechizm Kościoła Katolickiego, 1994 / KL – Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum Concilium”, 1963 / KPK – Jan Paweł II, Codex Iuris Canonici auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus, 1983 / MD – Pius XII, Encyklika o liturgii „Mediator Dei”, 1947 / MR – Mszał rzymski dla diecezji polskich, wyd. II, Pallottinum, Poznań 2013 / NOWMR – Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Nowe Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 2002 / Instrukcja Episkopatu Polski dla duchowieństwa w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego (11.03.1987), [w] http://www.kkbids.episkopat.pl/?id=246 [27.02.2017] / Evdokimov P., Prawosławie, Warszawa 2003 / Kunzler M., Liturgia Kościoła, tł. L. Balter, wyd. „Pallottinum”, Poznań 1999 / Mojzeš M., Działanie Boże – źródło liturgii par excellence, [w:] Ad fontes liturgicos. Powrót do źródeł. Metodologia i teologia w badaniach źródeł liturgicznych, red. J. Mieczkowski, P. Nowakowski, Kraków 2012, s. 9-19 / Nadolski B., postawy w liturgii., [w:] Leksykon liturgii, Poznań 2006 / Ratzinger J., Duch liturgii, tł. E. Pieciul, wyd. „Christianitas”, Poznań 2002 / Ratzinger J., Opera omnia. Teologia liturgii. wyd. KUL [bmw] 2012 / Ratzinger J., Święto wiary. O teologii mszy świętej, tł. J. Merecki, wyd. „Salwator”, Kraków 2006 / Sobeczko H.J., Podstawy wewnętrzne i zewnętrzne w czynnym uczestnictwie wiernych we mszy świętej, RBL 42 (1989) 3, s. 207-224 / Wronka A., Lituria po Soborze, [w] „Collectanea Theologica” 36 (1966), s. 31-42 / Cygański A., Dialogiczny wymiar homilii po soborze Watykańskim II, Kraków 2018.